że w odniesieniu do robót budowlanych przedmiot zamówienia określa dokumentacja projektowa oraz specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót. Tak więc WTWiO są niezbędne przy określaniu przedmiotu zamówienia w umowach o roboty budowlane zawieranych przez inwestora z wykonawcami. Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych jako część Dokumentów Przetargowych i Kontraktowych, należy odczytywać i rozumieć w odniesieniu do robót objętych Kontraktem wskazanych w pkt. 1.1. 1.3. ZAKRES PRAC OBJĘTYCH SPECYFIKACJĄ TECHNICZNĄ WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 1.3.1. ROBOTY BUDOWLANE PODSTAWOWE wersja 1.5/01.01.2019 2 II. Zakres Prac Dokonano zakończenia następującego zakresu prac/ robót budowlanych zgodnie z zestawieniem rzeczowo – finansowym Vay Nhanh Fast Money. Podmioty świadczące usługi budowlane bardzo często w umowach z inwestorami ustalają szczegółowy plan robót. Taki harmonogram zazwyczaj zakończony jest sporządzeniem protokołu zdawczo-odbiorczego w wyniku czego usługodawca może wystawić fakturę za wykonaną usługę. Zdaniem organów podatkowych przy ustaleniu obowiązku podatkowego protokół zdawczo-odbiorczy pełni jednak tylko funkcję pomocniczą i nie jest dokumentem, który decyduje o skutkach ORGANÓWSądy administracyjne przyznają rację fiskusowi, potwierdzając stanowisko prezentowane w interpretacjach podatkowych. Przykładowo można wskazać na wyrok NSA w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2017 Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych i budowlano-montażowych oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka zawiera umowy na roboty budowlane, które posiadają klauzule umowne i zgodnie z wolą stron ustalany jest określony harmonogram prac. Umowy określają zakres prac danego etapu, czas wykonania robót, wynagrodzenie za dany etap oraz w większości wskazują, że dany etap kończy się sporządzeniem protokołu tak przedstawionego stanu faktycznego wnioskodawca zadał pytanie, które miało rozwiać jego wątpliwość i potwierdzić, że z chwilą wystawienia faktury za wykonanie całości lub części usługi, nie później jednak niż z upływem 30 dni od dnia podpisania przez inwestora protokołu zdawczo-odbiorczego powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i podatkowy stwierdził jednak, że o wykonaniu usług budowlanych będzie decydować faktyczne ich wykonanie, łącznie z czynnościami, które są elementem świadczonych usług, nie zaś samo dostarczenie określonych w umowie dokumentów czy też sporządzenie dokumentów typu protokół zdawczo-odbiorczy. Ponadto fiskus wskazał, że momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizacji usług budowlano-montażowych będzie moment wystawienia faktury. Natomiast w momencie, kiedy faktura nie zostanie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie po upływie terminu 30 dni od dnia wykonania robót nie zgadzając się z wydaną interpretacją postanowił ją zaskarżyć. Wojewódzki sąd administracyjny, rozpoznając skargę nie zgodził się jednak 08:08, Wyrokiem z dnia 2 maja 2019 r. (w sprawie C-224/18 Budimex TSUE potwierdził, że formalny odbiór usług budowlanych lub budowlano-montażowych może być uważany za moment ich wykonania dla potrzeb ustalenia obowiązku podatkowego w VAT. Aby jednak tak było, konieczne jest zaistnienie określonych przesłanek, tj.:- jeżeli formalność odbioru została uzgodniona przez strony w umowie wiążącej je postanowieniami umownymi odzwierciedlającymi rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana i,- formalność ta stanowi materialne zakończenie usługi i ustala ostatecznie wysokość należnego świadczenia wzajemnego. Czego dotyczył problem? W stanie prawnym obowiązującym od 2014 r., przy świadczeniu usług budowlanych i budowlano-montażowych wymagających potwierdzenia fakturą, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wystawienia faktury. Termin do jej wystawienia wynosi 30 dni od wykonania tych usług. A w przypadku, gdy faktura nie zostanie wystawiona, lub zostanie wystawiona z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje 30 dnia od wykonania usług. Niby proste, a jednak problematyczne… Przepisy ustawy o VAT nie precyzują jak zidentyfikować moment wykonania usługi budowlanej czy budowlano–montażowej, od którego należy liczyć 30 dniowy termin, jak zatem go ustalić? W praktyce gospodarczej za moment wykonania prac budowlanych uważa się moment podpisania protokołu ich odbioru (formalny odbiór). Podobnej wykładni nie przyjęły jednak organy podatkowe (znajdując przy tym poparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych). Stanęły one na stanowisku, iż na gruncie przepisów ustawy o VAT wykonanie tych usług oznacza ich rzeczywiste zrealizowanie. Sprawę przesądził Minister Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 1 kwietnia 2016 r. (sygn. W piśmie tym czytamy, że określenie momentu wykonania usług budowlanych i budowalno-montażowych dla celów podatku od towarów i usług powinno następować na podstawie obiektywnych przesłanek, a postanowienia umowne mogą mieć tutaj jedynie charakter pomocniczy. Decydujące znaczenie ma rzeczywiste zrealizowanie prac objętych umową, (zgłoszenie prac do odbioru, koniec okresu rozliczeniowego przy usługach ciągłych), a nie potwierdzenie ich odbioru w protokole. Co rozstrzygnął Trybunał? W orzeczeniu TSUE nie znajdziemy akceptacji dla stanowiska wyrażonego w interpretacji ogólnej odrzucającej odbiór i podpisanie protokołu jako wyznacznika momentu wykonania usługi. Trybunał stwierdził, iż w świetle przepisów Dyrektywy 112, w przypadku braku wystawienia faktury dotyczącej świadczonych usług lub wystawienia jej z opóźnieniem, formalny odbiór tej usługi może być uważany za moment, w którym usługa ta została wykonana, gdy:- strony umowy uzgodniły formalny odbiór usług w umowie,- postanowienia umowne odzwierciedlają rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana i,- formalność ta stanowi materialne zakończenie usługi i ustala ostatecznie wysokość należnego wynagrodzenia. Tym samym w określonych sytuacjach (spełniających powyższe przesłanki) podpisanie protokołu stanowiące formalny odbiór prac budowalnych można odczytywać jako moment wykonania usług. Nie jest to jednak reguła uniwersalna i aby ustalić, czy w konkretnym przypadku znajdzie zastosowanie, konieczna jest analiza okoliczności związanych z daną transakcją. W wymiarze praktycznym wyrok powinien w zasadniczy sposób wpłynąć na stanowisko organów podatkowych. Ponadto stwarza szanse na wznowienie postępowań podatkowych w sprawach, w których zakwestionowano terminowość rozliczeń podatku VAT z tytułu usług budowlanych i budowlano-montażowych z tego względu, że faktury zostały wystawione po upływie 30 dni od ich rzeczywistego zakończenia, ale przed upływem tego terminu liczonego od podpisania protokołu odbioru robót. KontaktAnna Mełgieś, Doradca Podatkowy nr wpisu @ 605 076 074,tel. 081-5322375 wew. 344 Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 2 maja 2019 r. (C?224/18). Stan faktyczny Budimex wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, pytając czy obowiązek podatkowy w VAT powstaje w momencie podpisania protokołu zgłoszenia robót budowlanych do odbioru, czy w momencie zaakceptowania tych robót przez zleceniodawcę. W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wskazało, że obowiązek podatkowy w VAT powstaje w momencie wystawienia przez spółkę faktury dokumentującej wykonanie tych prac lub – w przypadku jej braku – po upływie 30 dni od daty rzeczywistego wykonania tych prac. Jednocześnie w interpretacji wskazano, że postanowienia umowne, na podstawie których są realizowane prace budowlane i budowlano-montażowe i które stanowią, że zamawiający powinien zaakceptować wykonane roboty w protokole odbioru, nie mają wpływu na datę powstania obowiązku podatkowego w VAT. Czytaj także: TSUE: budowlany VAT należy się dopiero po odbiorze prac Budimex wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę, w której podniósł, że formalność polegająca na zaakceptowaniu wykonanych robót jest wyraźnie przewidziana w warunkach kontraktowych określonych przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów (FIDIC), które regulują zawierane przez nią umowy. W związku z tym akceptacja ta stanowi integralną część każdej usługi budowlanej lub budowlano-montażowej. Wyrok oddalający skargę spółka zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem czy w sytuacji, w której strony transakcji uzgodniły, że dla wypłaty wynagrodzenia za roboty budowlane lub budowlano-montażowe niezbędne jest wyrażenie akceptacji ich wykonania przez zamawiającego w protokole odbioru tych robót, wykonanie usługi następuje w momencie faktycznego wykonania robót budowlanych lub budowlano-montażowych, czy w momencie akceptacji wykonania tych robót przez zamawiającego, wyrażonej w protokole odbioru. Wyrok Trybunału Trybunał uznał, że w przypadku niewystawienia faktury dotyczącej świadczonych usług lub wystawienia jej z opóźnieniem, formalny odbiór tej usługi może być uważany za moment, w którym usługa ta została wykonana. Jednak dla oceny czy usługa została wykonana, trzeba wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, także czynności formalne jakimi są: zaakceptowanie i przyjęcie prac przez zlecającego poprzez podpisanie protokołu odbioru. Jest tak, gdy: - formalność odbioru została uzgodniona przez strony w wiążących je postanowieniach umownych odzwierciedlających rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana i - formalność ta stanowi materialne zakończenie usługi i ustala ostatecznie wysokość należnego świadczenia wzajemnego. Zgodnie z art. 63 dyrektywy VAT podatek staje się wymagalny w momencie wykonania usług. Jednak art. 66 akapit pierwszy lit. c tej dyrektywy uściśla, iż państwa członkowskie mogą postanowić, że VAT staje się wymagalny dla określonych transakcji w określonym terminie, nie później niż z upływem ustalonego przez państwa członkowskie terminu wystawienia faktury, jeżeli faktura dotycząca świadczonych usług nie została wystawiona lub została wystawiona z opóźnieniem. Artykuł 19a ust. 5 i 7 w związku z art. 106i ust. 3 ustawy o VAT przewiduje, że gdy faktura nie została wystawiona, w terminie 30 dni od wykonania usługi powstaje obowiązek podatkowy. Spór w niniejszej sprawie dotyczył interpretacji pojęcia „świadczenie usługi". Zdaniem spółki Budimex, z uwagi na postanowienia znajdujące się w zawieranych przez nią umowach, moment ten może nastąpić dopiero po odbiorze robót przez zamawiającego, niezależnie od tego, że zostały one faktycznie wykonane wcześniej. Postanowienia sformułowane w umowach zawartych przez Budimex przewidywały: - prawo zamawiającego do zweryfikowania zgodności wykonanych prac budowlanych lub budowlano-montażowych zanim zostaną one zaakceptowane i - obowiązek usługodawcy polegający na wprowadzeniu koniecznych zmian, by rezultat rzeczywiście odpowiadał temu, co zostało uzgodnione. Bez takiej weryfikacji nie jest możliwe określenie podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego przed odbiorem robót przez zamawiającego. Zdaniem Trybunału, w analizowanej sprawie warunek, jakim jest sporządzenie protokołu odbioru przez zamawiającego następuje dopiero po upływie terminu, który jest mu przyznany na zgłoszenie usługodawcy ewentualnych wad, które powinien on skorygować, by usługa budowlana lub budowlano-montażowa była zgodna z uzgodnieniami. Dlatego nie można wykluczyć, że wspomniana usługa nie zostanie całkowicie wykonana przed owym odbiorem. Podstawę opodatkowania odpłatnego świadczenia usług stanowi świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane z tego tytułu przez podatnika. W konsekwencji, w zakresie, w jakim nie jest możliwe określenie wynagrodzenia należnego od usługobiorcy przed dokonaniem przez niego odbioru usług budowlanych lub budowlano-montażowych, podatek od tych usług nie może stać się wymagalny przed odbiorem. W tych okolicznościach i w zakresie, w jakim odbiór robót został uzgodniony w umowie o świadczenie usług, należy uznać, że formalność ta jest jako taka objęta usługą i że w związku z tym jest ona decydująca dla uznania, że owa usługa została rzeczywiście wykonana. Podstawa prawna: art. 17 ust. 2 i 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku ( 1977, L 145, s. 1 ze zm.) art. 168 lit. a i art. 176 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej ( 2006, L 347, s. 1 ze zm.) art. 25 ust. 1 pkt 3b ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w wersji obowiązującej do czasu jej uchylenia 1 maja 2004 r. (DzU z 1993 r. nr 11, poz. 50 ze zm.) art. 8 ust. 2a, art. 86 i art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2174 ze zm.) Paulina Bąk radca prawny, Senior Tax Consultant w Dziale Doradztwa Podatkowego w BDO, biuro w Warszawie 1 kwietnia 2016 r. została wydana ogólna interpretacja ministra finansów ( w sprawie przepisów ustawy o VAT w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych lub budowlano-montażowych. Zgodnie z tą interpretacją, w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych decydujące znaczenie dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego ma data wykonania usługi lub data/termin wystawienia faktury, które są jednak determinowane przez datę wykonania usługi. Za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej należy przyjąć datę faktycznego wykonania usługi, tj. dzień, w którym – w związku z wykonaniem określonej umową usługi lub jej części (jeżeli usługa jest przyjmowana częściowo) - doszło do faktycznego zakończenia prac lub ich części. Wykonawca zgłasza je do odbioru, gdy w jego opinii są one gotowe do ich przyjęcia przez nabywcę usługi. W przypadku zatem, gdy usługa jest oddawana w całości, za moment wykonania tej usługi należy uznać moment faktycznego jej wykonania, tj. dzień, w którym wykonawca w związku z wykonaniem całości określonej umową usługi zgłosił ją nabywcy do odbioru. Takie podejście nie uwzględniało warunków rynkowych w jakich funkcjonowały firmy budowlane. Samo zgłoszenie nie kończyło bowiem współpracy. Po zgłoszeniu prac do odbioru rozsądny usługodawca pozastawiał przestrzeń do zgłoszenia uwag i możliwość żądania ich uwzględnienia poprzez zgłoszenie poprawek. A nadmienić należy, że uwagi do sposobu wykonania usług zdarzają się często i należy się z nimi liczyć. Dopiero po usunięciu wad robót usługobiorca (jeśli nie przyjął zaliczek) był uprawniony domagać się zapłaty. Jednak zgodnie z obecnym stanowiskiem organów podatkowych obowiązek podatkowy powstał już w momencie zgłoszenia robót, czyli o wiele wcześniej, niż (jeśli nie przyjęto zaliczek) dochodziło do zapłaty. Miejmy nadzieje, że pod wpływem lektury wyroku TSUE fiskus zmieni nie tylko podejście, ale również interpretację ogólną.

protokół odbioru robót budowlanych do faktury